بازنگرى تاریخ انبیاء در قرآن (2)

 گزارشهاى تاریخى در مورد انبیاء از دیدگاه قرآن مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. نخستین پیامبر، آدم (ع) است. در این بخش، گزارشهاى تاریخى در مورد جایگزینى انسان در زمین، چگونگى آفرینش آدم، آفرینش حوا، فریب شیطان، تقاضاى مهلت، هبوط و تکثیر نسل، آزمون و اختبار و هابیل و قابیل، با استناد به آیات و روایات و دلایل عقلى مورد سنجش قرار گرفته است. در بحث ادریس، جد بودن ایشان براى حضرت نوح را رد مى‌کند. در مورد حضرت نوح معتقد است حیواناتى که نوح با خود حمل کرد، دام اهلى بودند نه از هر حیوان برّى یک جفت نر و ماده، نیز طوفان نوح منطقه‌اى بوده است نه عالمگیر. قوم عاد، از ذریه تنها نوح پیامبر نبوده‌اند و مانند قوم نوح، بت‌پرست بوده‌اند. پیامبر ایشان - حضرت هود - بوده است. آنچه در روایات نسبت به طوفان عاد آمده است نه تنها با آیات قرآن و دیگر روایات متناقض است بلکه عقل سلیم هرگز آنها را نخواهد پذیرفت و مشخص است که مشتى اساطیر و خرافات است. پیامبر قوم ثمود - حضرت صالح - است. از نظر تاریخ قرآن، ناقه صالح اولین معجزه‌اى است که در عالم رسالت ارائه شده است. نیز این معجزه به پیشنهاد قوم ثمود ارائه شد. هر چند یک نفر، ناقه صالح را کُشت اما چون همه قوم رضایت داشتند، عذاب همه آنان را فرا گرفت. تماس ابراهیم خلیل با عالم وحى به صورت خواب و ارائه حقایق در عالم کشف و شهود بوده و قضیه رؤیت ماه و ستارگان و خورشید و تردید ابراهیم در مورد خداى گیتى در خواب بوده است. نویسنده در ادامه، در خصوص 26 گزارش تاریخى و صحت و سقم آنها از نگاه قرآن به بحث مى‌نشیند و نکات تازه‌اى ارائه مى‌دهد و در پایان یادآور مى‌شود نزول صحیفه، برنامه ویژه ابراهیم خلیل بود و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و فرزند زادگانش همه و همه ناشر دعوت ابراهیم و مجرى صحیفه و برنامه او بودند. عذاب قوم لوط، نازل شدن یکى از سنگ‌هاى عظیم آسمانى بوده است که سرزمین آنان را زیر و رو کرد. سپس نکاتى را در مورد حضرت یوسف (ع) بیان مى‌دارد و داستانهایى که درباره ارتباط او با زلیخا در منابع نقل شده است با استناد به آیات قرآن، رد مى‌کند. در ادامه، به بحث و بررسى پیرامون حضرت ایوب و بیمارى جسمى او و حضرت شعیب و کم فروشى قومش مى‌پردازد. نویسنده، معتقد است نکته‌هایى که در قرآن مطرح مى‌شود، تا اندازه‌اى فلسفه تاریخ را نیز روشن مى‌کند، حال آنکه تاریخ اسلام و تاریخ یهود از این نکته‌ها خالى است. سپس به اوضاع سیاسى و حکومتى فرعون در عصر موسى‌بن عمران مى‌پردازد و لکنت زبان موسى را رد مى‌کند و عبارت "واحلل عقدة من لسانى" را مربوط به تعبیرات لایق دربار مى‌داند. ارتباط موسى و فرعون، سحر و ساحرى، نجات بنى اسرائیل، میقات موسى، گوساله سامرى و ازدواج موسى از جمله مسائلى است که از دیدگاه آیات قرآن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. داستان خضر و موسى از زوایاى گوناگون تربیتى تحلیل شده است.  وى، ذوالقرنین را به عنوان یک پیامبر نمى‌داند، بلکه او را یک جهانگرد صاحب هنر، اما متدیّن و مؤمن مطرح مى‌سازد. و درباره ویژگى‌هاى سفر او توضیحاتى را براساس آیات قرآن ارائه مى‌دهد. در ادامه، نکات گوناگون تاریخى را درباره یوشع بن نون، الیاس، داود، سلیمان بن داود، یونس بن متى، زکریا، یحیى بن زکریا و عیسى بن مریم مطرح مى‌کند و با آیات قرآن مورد تجزیه و تحلیل قرار مى‌دهد.